کافه بازار از قابلیت جدید خرید فیلم و سریال در سرویس خودش رونمایی کرد. یعنی حالا میتوانیم سریالهایی مثل نهنگ آبی و هیولا را علاوه بر صدها وبسایتی که هر کدامشان ادعای اولین و بزرگترین بودن دارند، از کافه بازار هم بخریم. به بهانهی ورود کافه بازار به این بازار جذاب، بد نیست بحث را با بیسروسامانی موجود در بازار ویدئو شروع کنیم. ما در ایران به یک یا دو بازیگر اصلی در زمینهی عرضهی اینترنتی فیلم و سریال نیاز داریم که متاسفانه تا به حال چنین اتفاقی نیفتاده است. الان وضع به این شکل است که هر شرکت پخشکننده، یک فروشگاه اینترنتی راه انداخته و تنها محصولات خودش را میفروشد. آنهایی که چنین رویکردی ندارند هم سبد محصولیشان کامل نیست و برای خرید قانونی یک فیلم نسبتا قدیمی، باید به راههای عجیبی متوسل بشوی. احساس میکنم حرفهایم رنگ و بوی رپورتاژ خبری به خودشان گرفتند. لابد قرار است بعد این حرفها از خوبیهای کافه بازار حرف بزنم و بگویم چقدر خوب شد که این شرکت وارد بازی شد! نه عزیزان من، این یک رپورتاژ نیست. پس با خیال راحت ادامه بدهید.
خیلیها ممکن است به این اشتباه بیفتند که کافه بازار با ورود به بازار فیلم و سریال عملا قرار است از میان شرکتهایی مطرحی مثل فیلیمو و نماوا حریف بطلبد. مساله اینجا است که مدل انتخاب شده توسط کافه بازار، هیچ شباهتی به مدل کارکرد سرویسهای عرضهی آن دیمند (VOD) ندارد و نباید این مفاهیم را با هم اشتباه گرفت. در مدل عرضهای که توسط بازار انتخاب شده، مشتری عملا فیلم یا سریال را میخرد و پس از خرید میتواند آن را دانلود کند. این موضوع با خرید اشتراک ماهانه و امکان تماشای تمام آرشیو یک سایت در مدت مشخص فرق دارد. مشخص است که کافه بازار با ورود به دنیای فیلم و سریال، اصلا قصد قد علم کردن در مقابل فیلیمو، نماوا، فیلمنت و دیگر فعالان مشابه را ندارد. این شرکت تنها قرار است یک فروشنده باشد و در کنار دیگران فروشندگان، به مردم کالای فرهنگی بفروشد. ظاهرا همین و بس!
از یک طرف، ورود کافه بازار به دنیای ویدئو میتواند خبر خوبی باشد. به هر حال یک بازیگر جدید و پرقدرت وارد بازار ویدئوی ایران شده و باید امیدوار باشیم با این اتفاق و ایجاد رقابت شدیدتر، اوضاع برای مصرفکننده بهتر شود. از سوی دیگر وقتی این کار کافه بازار را در کنار سرویس مشابه شرکتهایی مثل آمازون، اپل و گوگل قرار میدهم، دلیل ورود کافه بازار به دنیای ویدئو را درک نمیکنم.
اپل و رفقایش سعی میکنند با ارائهی سرویس ویدئو و باقی محتواهای قابل خرید، کاربران را درون پلتفرمهایشان نگه دارند. این کار برایشان سودآور است و میخواهند هزینهی جابجایی (Switching Cost) را برای کاربران بالا ببرند. فرض کنید که ۱۰۰ عنوان فیلم و سریال را با استفاده از حساب اپلیتان خریده باشید؛ آیا میتوانید به مهاجرت کردن به پلتفرم گوگل فکر کنید؟ در چنین شرایطی رفتن از اکوسیستم اپل به هر فضای دیگری برای شما این معنی را میدهد که باید کلا قید گذشته را بزنید. کمتر کسی حاضر میشود چنین تصمیم سختی بگیرد و این موضوع برای آن غولهای تکنولوژی واضح است.
اما کافه بازار چه فکری در سر دارد؟ کافه بازار که فعلا نه سختافزاری برای فروش دارد، نه محصولی تولید میکند و نه هیچ چیز دیگری که به فکر من برسد و به بحث وفادارسازی مشتری مربوط باشد. فعالیت در محیط سیستم عامل اندروید هم که اصلا به یک زندان دربسته شبیه نیست. به همین دلیل واقعا نمیدانم قصد کافه بازار از ورود به این دنیای جدید چیست و بعید هم میدانم که صرفا خواسته باشد به عنوان یک فروشندهی جدید به سایر فروشندگان ویدئو اضافه شود.
واقعا نمیدانم قصد کافه بازار از ورود به این دنیای جدید چیست.
از طرفی نمیتوانم به این موضوع فکر نکنم که تحریمها چقدر برای ما سازنده بودهاند. احتمالا حالا دیگر میدانید که قرار است چند جملهی تکراری را از زبان من بشنوید. اما واقعا در نبود بزرگان بینالمللی است که دنیای فناوری در ایران همیشه در حال پیشرفت به نظر میآید. نگاهی به دیجیکالا و علیبابا و آپارات و همین کافه بازار مورد بحث بیندازید. کدام یک از اینها در شرایط رقابتی برابر و باز بودن مرزهای کشور (چه فیزیکی و چه غیرفیزیکی) میتوانستند شکل بگیرند و رشد کنند؟ کسی زحمت این عزیزان و شرکتهای باارزشی را که ساختهاند، زیر سوال نمیبرد. تنها دارم با خودم فکر میکنم که تحریم آنقدری هم میگویند، بد نبودهاند. حالا به جایی رسیدهایم که همین کافه بازار روز به روز دارد بزرگتر میشود و سرویسهای جدیدتری را به کاربران ایرانی ارائه میدهد.
این طبیعی است که کافه بازار بخواهد در مرحلهی رشد، هرچه بیشتر خودش را به گوگل پلی نزدیک کند. نیاز به داشتن یک منبع معتبر و همیشگی برای خرید فیلم هم که همیشه توی کشور احساس شده است. اما حالا کافه بازاری را در ایران داریم که به جای تبدیل شدن به گوگل پلی، سعی میکند به خود گوگل تبدیل شود. نگاهی به سرویسهای آن بیندازید تا متوجه منظورم شوید.
پینوشت: نمیدانم چرا کسی سرویس کرایه دادن اینترنتی ویدئو را اجرا نمیکند. آیا نتفلیکس به بومی شدن نیاز ندارد؟ کسی دوست ندارد چنین استارتاپی راه بیندازد؟ باور کنید جواب میدهد.