نروژ یک کشور اروپایی کوچک در منطقه اسکاندیناوی است که جمعیتاش به زحمت از ۵ میلیون نفر عبور میکند. اما همین کشور کوچک، متراکمترین نقطهی جهان از نظر تعداد خودروهای برقی است. هم مردم به خودروی برقی علاقه دارند و هم دولت نروژ از نسل جدید خودروها حمایت میکند. بد نیست بدانید که تقریبا نصب خودروهای فروخته شده در ماه مارس ۲۰۱۹ در نروژ، الکتریکی بودهاند. این آماری است که سایت Forbes میدهد و برای هر فرد مطلعی مشخص میکند که این میزان از فروش خودروهای برقی به طرز دیوانهکنندهای زیاد است. نروژیها با این آمار توانستهاند هم رکوردهای قبلی خودشان را جابجا کنند و هم در دنیا حسابی خودشان را سر زبانها بیندازند.
فکرش را بکنید که تنها در ۳ ماههی اول سال ۲۰۱۹، بیشتر از ۱۱ هزار خودروی برقی در نروژ سفارش داده شده است؛ چیزی حدود ۲ برابر تعدادی که در بازهی مشابه سال گذشته خریده بودند. کار به جایی رسیده که در وارد کردن این تعداد خودروی برقی به داخل کشورشان به مشکل خوردهاند و مردم ماهها در صف تحویل گرفتن خودروهای سفارش داده شده میمانند.
مردم نروژ ماهها در صف تحویل گرفتن خودروهای برقی سفارش داده شده میمانند.
چرا نروژ پایتخت خودروی برقی دنیا است؟
واقعا چرا یک کشور اسکاندیناویایی که فقط کمی بیشتر از ۵ میلیون نفر جمعیت دارد، باید پیشروی بازار خودروهای برقی باشد؟ دلایل محیط زیستی و اقتصادی پشت این اتفاق وجود دارد. دولت نروژ میخواهد به تعهداتاش نسبت به گرم نکردن زمین پایبند بماند و بهترین راه را در این دانسته تا استفاده از خودروهای بنزینی را متوقف کند. نه تنها نروژ که تمام کشورهای حوزهی اسکاندیناوی قصد دارند تا سال ۲۰۲۵، فروش خودروهای بنزینی را کاملا متوقف کنند.
اما مردم چرا اینقدر خودروی برقی میخرند و چرا نسبت خودروهای برقی به خودروهای بنزینی در نروژ، از هر جای دیگر جهان بیشتر است؟ چون استفاده از این خودروها خیلی ارزانتر از نمونههای بنزینی است. توضیح دادن دلیل این ارزانی کمی طول میکشد؛ باید حوصله به خرج بدهید و همراهی کنید.
نروژ منابع نفت و گاز زیادی دارد و خودش یکی از صادرکنندگان بزرگ در این زمینه است؛ اما برق مورد نیازش را تقریبا به صورت ۱۰۰ درصدی از توربینهای آبی تولید میکند. حالا اگر چنین کشوری به سوی استفاده از خودروهای پاک الکتریکی برود، اصلا لازم نیست تعجب کنیم.
دولت نروژ در کنار بها دادن به تولید انرژی پاک، برای جا انداختن خودروهای الکتریکی و تشویق کردن مردم به استفاده از آنها کارهای مهمی هم انجام داده است. اول اینکه در جادههای اصلی سرتاسر کشور، ایستگاههای شارژ خودروهای برقی را با هزینهی خودش نصب کرده و بابت این کار، هزینههای گزافی را پرداخته است. راهاندازی زیرساختهایی از این قبیل توسط دولت شروع شده است؛ ولی حالا شرکتهای بخش خصوصی هم وارد کار شدهاند و حفظ و نگهداری ایستگاههای شارژ خودروهای برقی را به عهده گرفتهاند. حتی شرکتهای خارجی هم علاقمند شدهاند تا در این زمینه در نروژ سرمایهگذاری کنند؛ ظاهر بازار سودآوری بوده که انقدر طرفدار پیدا کرده است.
دولت نروژ در ادامه، پرداخت مالیات و عوارض سالانه را از روی خودروهای برقی برداشت و سپس کاری کرد تا عوارض آبی و جادهای هم به خودروهای الکتریکی تعلق نگیرد. میدانید چه کارهای دیگری توسط حکومت نروژ برای جاانداختن فرهنگ این خودروهای پاک انجام شد؟ شهرداریها ملزم شدند تا در پارکینگهای عمومی تحت مدیریت خودشان از دارندگان خودروهای برقی هزینه پارکینگ نگیرند. از سال ۲۰۰۱ یک کار هوشمندانهی دیگر هم کردند و مالیات ۲۵ درصدی که قبلا بابت فروش هر خودرو میگرفتند را قطع کردند. خریدار هم دیگر مجبور نبود این هزینه را پرداخت کند. جایی خواندم که یکی ازوزیران اقتصاد نروژ در مصاحبهای با گاردین گفته بود «ما به خودروها به چشم گاو شیرده نگاه نمیکنیم». نوع نگاه را ملاحظه میکنید؟
تازه از سال ۲۰۰۵ به دارندگان خودروهای برقی این اجازه را دادند تا از مسیرهای ویژه اتوبوس درون شهری (همان خط ویژهی خودمان) استفاده کنند. از همه مهمتر این که برای شارژ کردن خودروهای برقی در نروژ، پولی از شما گرفته نمیشود. بله عزیزان من؛ تنها هزینهای که برای خودرو پرداخت میکنید، همان پول خرید خودرو است و بس. چیزی به اسم هزینهی سوخت در نروژ وجود ندارد!
نروژیها با این کارها توانستند ۳ سال زودتر از آن چیزی که برنامهریزی کرده بودند، ۵۰ هزار خودروی برقی را وارد خیابانهایشان کنند. البته با وجود دستیابی به اهداف تعیینشده، قصد دارند سوبسیدها و آیتمهای تشویقی موجود برای مالکان خودروهایی الکتریکی را تا سال ۲۰۲۱ برقرار نگه دارند.
خب حالا که چی مثلا؟
فکر نکنید که نروژیهای همیشه همین اندازه خوشبخت بودهاند. آنها هم با آلودگی هوای شدید دست به گریبان بودهاند و در زمستانها، محدودیتهایی شبیه به شهرهای بزرگ ایران خودمان داشتهاند. آنها هم با شروع فصل وارونگی هوا، تنها در روزهای خاصی از هفته اجازهی بیرون آوردن خودرو داشته باشند و بر اساس پلاک خودرویشان در خیابانها تردد کردهاند. اما حالا دارند از تدبیر مدیران کشور لذت میبرند.
نروژیها حتی دارند به هواپیماهای برقی هم فکر میکنند. آنها حتی با ایرباس روی هم ریختهاند تا تحقیقاتی برای تولید هواپیمای هیبریدی داشته باشند. نروژیها دست بردار نیستند و دارند حسابی روی باتریهایی کار میکنند که طول عمر بیشتری دارند و برق بیشتری را درون خودشان ذخیره میکنند.
نشریه Wired میگوید «در نروژ تمام مردم دست به دست هم دادهاند تا یک مشکل بزرگ را حل کنند. مشکل گرمایش زمین با کارهایی مثل خرید خودروی برقی حل میشود». حالا وقتی در شهرهای بزرگ نروژ مثل اسلو راه میروی، خودروهای زیادی را میبینی که بدون سروصدا گاز میدهند و سر میخورند و مسافرانشان را به مقصد میرسانند. خودروهایی مثل نیسان لیف، تسلا مدل ۳، فولکس واگن گلف، بی ام و i3 و رنو زوئی (Zoe) هم زیبا هستند و هم حس توامان لذت گناهآلود ناشی از رانندگی را از ذهنها حذف میکنند. در این زمینه کپی کردن از روی دست دیگران نه تنها زشت نیست هیچ؛ اتفاقا خیلی هم پسندیده است. کاش بشود سیاست نروژ در قبال خودروهای برقی را مو به مو کپی و پیست کرد.
برای نوشتن بخش زیادی از این مطلب، از مقاله Forbes استفاده کردهام. به عنوان مرجع از آن استفاده کنید.
منبع عکس کاور این پست، سایت Getty Images است. عکس را نخریدهام. به هر حال ارزش و اعتبار عکس به همین سایت تعلق میگیرد.